Viktor Frankl was een Oostenrijkse neuroloog, psychiater en filosoof, bekend als grondlegger van de logotherapie. Zijn bekendste werk, Man’s Search for Meaning (1946), werd een internationale bestseller en werd later in een enquête van de Library of Congress in 1991 uitgeroepen tot een van de tien meest invloedrijke boeken in Amerika. Als overlevende van de Holocaust zette Frankl zijn persoonlijke trauma om in een psychotherapietheorie die draait om de zoektocht van de mens naar zingeving.
Viktor Frankl werd in 1905 in Wenen geboren als middelste kind van Gabriel en Elsa Frankl. Zijn vader, een ambtenaar, vernoemde hem naar Viktor Adler, de oprichter van de Oostenrijkse Sociaal-Democratische Partij. Als tiener volgde Frankl avondlessen in toegepaste psychologie en begon hij te corresponderen met Sigmund Freud. Hij studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Wenen, waar hij zich toelegde op psychiatrie en neurologie.
Frankls eerste wetenschappelijke artikel werd gepubliceerd in 1924. Na een korte samenwerking met de school van Alfred Adler ontwikkelde hij de logotherapie, een theorie die betekenis identificeerde als de kern van de menselijke drijfveer. In 1930 behaalde hij zijn medische graad en behandelde hij suïcidale vrouwen in het Steinhof Psychiatrisch Ziekenhuis. In 1931 werden er onder zijn initiatief voor jeugdbegeleiding geen zelfmoorden onder studenten in Wenen gemeld. In 1940 trad hij in dienst bij het Rothschild-ziekenhuis, waar hij Joodse patiënten hielp om het euthanasieprogramma van de nazi's te ontlopen.
In 1942 werden Viktor Frankl, zijn vrouw en zijn familie gedeporteerd. Zijn vader stierf in Theresienstadt. Zijn moeder en broer werden vermoord in Auschwitz. Zijn vrouw, Tilly, stierf in Bergen-Belsen. Frankl bracht drie jaar door in vier kampen. Na de oorlog keerde hij terug naar Wenen, hervatte zijn praktijk en voltooide een doctoraat in de filosofie. Zijn proefschrift, “The Unconscious God” (1948), onderzocht de relatie tussen religie en psychologie.
Man's Search for Meaning, geschreven in negen dagen, combineerde memoires en existentiële theorie. Frankl stelde dat lijden te verdragen was als het leven betekenis behield. “Wie een reden heeft om te leven, kan bijna alles verdragen”, schreef hij, waarbij hij Nietzsche citeerde. Het boek werd miljoenen keren verkocht en maakte logotherapie tot een internationaal erkende benadering.
Frankl ontving talrijke onderscheidingen, waaronder de Oskar Pfister Award (1985) en eredoctoraten. Hij gaf lezingen over de hele wereld en doceerde tot 1970 aan de Universiteit van Wenen. In 2025 onthulde Alliant International University het “Standbeeld van Verantwoordelijkheid” ter ere van hem — een idee dat hij voor het eerst had voorgesteld als tegenhanger van het Vrijheidsbeeld.
Viktor Frankl stierf in 1997 in Wenen, op 92-jarige leeftijd. Hij ligt begraven in het joodse gedeelte van de Centrale Begraafplaats van Wenen.
