Zhuldyz Erzhanovnahas quoted7 years ago
[Аристотельде] табиғаттың әрбір құбылысына тән мәселелер баяндалатын кітаптар [бар]; [мысалы] жаратылмаған нәрселерді баяндайын кітаптары; сондай-ақ жаратылған нәрселердің жиынтығын тану туралы сөз қозғайтын кітаптары да бар. Жаратылмаған нәрселер не универсальды түрде, немесе партикулярлы түрде танылады. Сөйте тұрғанмен де жаратылған нәрселерде мәселен, белгілі бір қалыптың өзгеруі және қозғалыс сияқты -бүкіл жиынтық күйінде Аристотельдің "Пайда болу мен жоғалу" /11/ деген кітабынан білуге болады. Қозғалыс проблемасы оның "Аспан туралы" /12/ деген кітабының соңғы екі бөлімінде қарастырылады. Ал осының [тараулардың] әрқайсысын жеке алып қарайтын болсақ, оның бірі жәй мәселені, екіншісі - күрделі мәселені қарастырады.
Жаратылыс құбылыстарының ішіндегі ең бір жәй құбылысқа қатысты нәрселер Аристотельдің "Аспан денелері туралы" /13/ деген кітабынан танылады; күрделі құбылысқа қатысты нәрселер жалпы және жеке заттар болып бөлінеді; жалпы заттар оның "Хайуанаттар туралы" және "Өсімдіктер туралы" /14/ деген кітаптарынан, ал жеке заттар "Жан туралы" және "Түйсік пен түйсінілетін заттар туралы" /15/ деген кітаптарынан танылады.
Ал сан қатынастарынан мағлұмат беретін кітаптарға келсек, олар - "Оптикалық аспаптар", "Сызықтар туралы" және "Айла - амалдар туралы" /16/ деген кітаптар.
Философияда қолданылатын нәрселерді танытатын кітаптардың біразы мінез-құлықтарды түзетуге [этика] қатысты, біразы қала салу ісіне және үй шаруасын жүргізуге арналған.
Философиялық аргументацияны білдіретін кітаптар жөнінде: олардың кейбіреуін осы ғылыммен танысқанға дейін, кейбіреуін осы ғылымды тану процесі кезінде оқу керек, басқаларына философияны меңгеріп алғаннан кейін ден қойған жөн.
Философиялық аргументациялармен танысқанға дейін оқылатын кітаптардан (52-бет) дәлелдемелерді растайтын, силлогизмнің қорытынды жеке бөлімдері жөнінде де, сондай-ақ дәлелдеме жасау үшін қолданылатын дәйектеме бөлімдер жөнінде де білім алуға болады. Дәлелдемелер қорытындысының бір бөлегін танытатын кітап, - оның "Бари харминийас" /17/ деген кітабы, ал дәлелдемелердің алғы шарттарын түсіндіретін кітабы -"Силлогизмнің терминдері туралы", басқаша айтқанда, "Категориялар" деп аталатын кітабы.
[Аристотельдің] аргументацияны баяндайтын кітаптары оның "Дәлелдемелер туралы" деген кітаптары олар ішінара формаға, ал ішінара дәлелдемелерді тудыратын мәнге арналған. Дәлелдеу формасына "Аналитика" деп аталатын "Аподейктика" /18/ деген атпен
  • Join or log in to comment
    fb2epub
    Drag & drop your files (not more than 5 at once)