Zoran Lj. Nikolić

prema Andersonovoj konstituciji mason „miroljubivi podanik građanske vlasti, gde god živi i radi, i nikada se neće mešati u zavere i pobune protiv blagostanja naroda“. Konstitucija savetuje slobodnim zidarima da se dobrovoljno prilagode svakoj zakonitoj vlasti i da revnosno rade na napretku svoje zemlje.

Dakle, masoni su, po svom osnovnom kodeksu, prvenstveno patriote.

Godinu dana po osnivanju lože Ujedinjenje, 1910. godine, osnovana je i loža Šumadija na čelu sa slikarom Đorđem Milovanovićem. Ta loža radila je pod zaštitom Velike lože Hamburga, sa sedištem u Berlinu. Šumadija je kao svoj znak izabrala pečat grba Šumadije, a to je glava divljeg vepra prostreljena strelom.

Ovo nije bilo neobično s obzirom na to da je kapetan Miša Anastasijević bio slobodni zidar. Zgrada „dunavskog kapetana“ napravljena je 1863. godine, a prvobitno je Miša Anastasijević planirao da to bude njegova privatna palata. Za projekat prelepe građevine, a u ono vreme i jedinog monumentalnog beogradskog zdanja, bio je zadužen Čeh Jan Nevola, koji je istovremeno bio i glavni inženjer u građevinskom odeljenju Popečiteljstva vnutrenih dela.

„Francuska je imala dominantnu ulogu u razvoju Jugoslavije posle Prvog svetskog rata. Gotovo da je raspolagala Jugoslavijom a u potpunosti je davala ton društvenom životu u Beogradu.“ Banić beleži i kako je Francuska imala monopol na naoružavanje Jugoslavije, kao i da je gotovo demonstrativno bio podignut Spomenik zahvalnosti Francuskoj na Kalemegdanu, čiji je autor Ivan Meštrović!

Tako su od radnog masonstva preuzeti i osnovni hijerarhijski stepeni, poznati u jovanovskoj masoneriji. Prvi stepen je učenički, drugi je pomoćnički, dok je treći majstorski. To je hijerarhija koja podseća i na našu viševekovnu zanatsku tradiciju, u kojoj je postojao sistem koji su činili šegrt, kalfa i majstor.

Ako budeš istrajan, očistićeš se, izaći ćeš iz ponora tame i ugledati svetlost!

Istok je, u masonskom poimanju sveta, ona strana sa koje dolazi svetlost. Na simboličan način, kandidat u ložu ulazi kao dete, iz mračnog sveta, sa zapada, da bi tražio prosvećenje putujući ka večnom istoku.

Simboli koji se izdvajaju u masonskoj ikonografiji jesu:

Šestar i uglomer (ugaonik) koji su u simboličkom kodu češće viđani zajedno nego odvojeno.

Šestar je simbol duha, njegove vlasti nad ma terijom. Masonski majstor, kako kaže Rečnik simbola, „između uglomera i šestara u ulozi je posrednika“. Istovremeno, šestar i uglomer se, u uzajamnim kombinacijama, prikazuju kao komplementarni sklad nebeskih i zemaljskih običaja. Saglasno simbolizmu kruga, koji čini šestar, odnosno četvorougla, koji nastaje radom pomoću uglomera, šestar se dovodi u vezu i sa određivanjem vremena, a uglomer sa određivanjem prostora.

U masonskim radovima visak je taj koji sprečava svako skretanje i iskrivljenost, a simbolizuje dubinu znanja i ispravnost. Pomoću njega slobodni zidar spoznaje svoje greške, u prilici je da ih lakše otkloni, a na taj način u mogućnosti je da oprosti ljudske nedostatke, uzdižući se iznad ostalih.

Trougao, prema stavovima slobodnog zidarstva, bitan je kao „svetleća delta“ (od velikog grčkog istoimenog slova). Osnovica masonskog trougla, prema Rečniku simbola, označava Trajnost, a strane koje se sastaju u vrhu Tminu i Svetlost. To su elementi koji određuju Kosmičko trojstvo. „Svetleća delta“ je jednakokraki trougao kojem je osnovica duža od krakova, kao zabat na hramu. Sa uglom od 108 stepeni na vrhu i po 36 stepeni na svakoj strani osnovice, takav trougao odgovara „zlatnom broju“.