«Оралхан Бокей. Жылымык» () кітабынан алынған дәйексөздер

Бұл жалғанда мұңы жоқ пенде бар ма, қайсысының дерті сыртында, қайсысынікі ішінде.

көру үшін тек қана көздің болуы жеткіліксіз, әлемдегі әр затты анықтап көру үшін жанның да жанары болуға керектігін бағамдағанмын.

Ұялған адам — бақытынан құр қалады.

Адамдар өзіне-өзі өш. Оң қолы мен сол қолы, оң көзі мен сол көзі мәңгі қас дейді

Содан бері көру үшін тек қана көздің болуы жеткіліксіз, әлемдегі әр затты анықтап көру үшін жанның да жанары болуға керектігін бағамдағанмын.

Жалғанда ақылдың, ойдың, сезім мен жүректің соқырлығынан сақтасын, лайым,— деген имандай сөзді бойтұмардай сақтадым.

Шынымды айтсам, сізге жақындаған сайын алыстап, достасқан сайын ертең қоштасатыным есіме түсіп, іштей жүдеймін.

ібімен шешілместей, үзілместей болып маталғанымызды білдік, бірақ оны бір-бірімізден жасқана жасыратынбыз.

Біз өзіміз де сезіп, ұға бермейтін қимастықтың нәзік жібек

Тәуелділігі де, мүсіркеуі де жоқ, жатсынуды, жатырқауды білмейтін жанымыздың осыншалық жақындығы себебін ешқашан айтып бере алмас едік

бозбалалықтан келер жол бар, оған қайтып кетер жол жоқ екенін сезген

Кейін сен сөйлеген сайын, Риганың Домский саборынан орган тыңдап отырғандай, дүниедегінің бәрін ұмытып, рухани айдынға жалғыз желкенді қайыққа мініп, оралмас сапарға аттанғандай хал кешер едім. Асырып айтқаным емес, расында, үніңнің адам жанын баурап алар сыбызғылы сиқыры бар-тын.

Жалғанда ақылдың, ойдың, сезім мен жүректің соқырлығынан сақтасын, лайым,— деген имандай сөзді бойтұмардай сақтадым.

Баяғыда,— дейтін әкем,— мұрны пұшық, аяғы ақсақ, құлағы дұрыс естімейтін беті шұбар, көзінің тарыдай ағы бар, тілі сақау, белі бүкір Өлмесек атты шалдың қолы сынып ауырып жатқанда: «а құдай, бейнетіңнен сақта»,— деп тілейді екен. Сонда інісі «Саған құдайдың бермей қалған бейнеті бар ма еді»,— деп ұрсады екен. Өмірге деген құштарлық осындай-ақ болар. Біз қара тырнағымызды қанатып алсақ та зар еңірейміз.

— Соқырлар мектебінде оқып жүргенде, мұғаліміміз айтушы еді (оның да көзі шала көретін). «Айналайындар, өмірді көзі барлардан әлдеқайда артық сүйе білуіміз керек. Өйткені біздің — көрмейтіндердің жер бетінде қарманып жүруі — оларды тәубаға келтіреді; өйткені олардың санасынан минут сайын, соқыр болып қалмайын деген сақтық еш шықпауы керек». Бір күні маған: «Жанар, мен су қараңғы емес көзімнің саңылауы барлығына өкінген кезім болды. Бұдан он жыл бұрын екі көзімді бірдей шел басып, мүлдем көрмей қалдым. Сонда мен өзімді емес, сау кезімді, сүйіп қосылған жарымды аяған едім. Ол күні-түні демей зар еңіреп жылай беретін, жылай беретін. Ал кішкентайдан бірге өскен жан досым өзімнен бетер уайымдап, жаны қалмай жетелеп жүруші еді. Ақыры ауруханаға түстім. Одессаға барып операция жасатқан соң, атақты дәрігер иненің жасуындай саңылау жарып, көз алдымдағы қап-қара түнектен тесік шығарып беріп еді. Бірақ мен оны үй-ішіме де, дос-жарандарыма да айтқым келмеді. Мені Одессадан әйелім мен досым алып қайтты. Самолеттегі үш орындыққа қатар отырдық. Сонда не көрді дейсің ғой... не көрдің? Терезе жақта отырғанмын. Жалт қарап едім, жан жарым мен жан досым құшақтасып сүйісіп отыр екен... Мен оларға тесіліп ұзақ қарадым. Мені көрмейді деп ойлаған екеуі қаймықпастан аймаласты-ай. Жақсы, көзім көрмей-ақ қойсын, өзімнен — жүзімнен неге ұялмады мұндарлар. Самолеттен түскен соң, үйге бұрылмастан тура соқырлар қоғамына тарттым. Сонда мен ақырғы рет жылап, көзіме саңылау жасап берген профессорды қарғадым. Сонда мен жанарым жайнап тұрғандағы бүткіл қызығымды тәрк етіп, бәрі бекершілдік, күнәға толы арсыз ғұмырлар деп білдім...»

Жалғанда ақылдың, ойдың, сезім мен жүректің соқырлығынан сақтасын, лайым,— деген имандай сөзді бойтұмардай сақтадым

Қандай әдемі екен, әттең, сіздің көзіңізді қарызға ала тұрып, бір-ақ рет көріп, жан тапсырар ма едім.
— Менің көзім көз болмайды ғой. Өйткені менің жанарым сенің жан дүниеңе сәйкес келмес еді.
— Мүмкін. Арман ғана... Арман... Білесіз бе, бес жасымда болар, жұлдызқұрт ұстап алып, брошка жасаймын деп

Бұл ретте қол ұстасып қатар жүрдік.
— Жанар.
— Ау.
— Анау дачаның біріне түнесек қайтеді.
— Аша алмаймыз ғой.
— Терезесінен түсіп кіреміз.
— Ұят болмай ма.
— Ұялған адам — бақытынан құр қалады.
— Маған бәрібір енді. Мен сізге еріп боздап жүрген ботамын.

— Бүгін мен өзімді-өзім түсінбей тұрмын. Бейне бір көк жалқын теңіз үстінде малти-малти жағалауға енді ғана қолым ілінген шақта өліп кетер бекершілікті кешкендеймін, сол бір бекершіліктен әбден шаршағандаймын. Иланыңызшы, аға, менің көзім тек бүгін ғана көрмей қалған секілді, бәлкім, бұл — ертең ерте сізбен мәңгілікке қоштасар минуттың тым жақындауынан туған толқу шығар; бәлкім, жақсы адамдардың бір-біріне тек айрылысу үшін жолығарына енді ғана сенген жүректің өлім-есірігі ме... (сен менің иығыма басыңды сүйеп едің... Селкілдегендей болдың, жылағаныңды білдім, жанарыңды алақаныммен сипадым, жас бар екен... жас бар екен... сен шын жылап тұр екенсің... жылап... жылап...)

Бір күні маған: «Жанар, мен су қараңғы емес көзімнің саңылауы барлығына өкінген кезім болды. Бұдан он жыл бұрын екі көзімді бірдей шел басып, мүлдем көрмей қалдым. Сонда мен өзімді емес, сау кезімді, сүйіп қосылған жарымды аяған едім. Ол күні-түні демей зар еңіреп жылай беретін, жылай беретін. Ал кішкентайдан бірге өскен жан досым өзімнен бетер уайымдап, жаны қалмай жетелеп жүруші еді. Ақыры ауруханаға түстім. Одессаға барып операция жасатқан соң, атақты дәрігер иненің жасуындай саңылау жарып, көз алдымдағы қап-қара түнектен тесік шығарып беріп еді. Бірақ мен оны үй-ішіме де, дос-жарандарыма да айтқым келмеді. Мені Одессадан әйелім мен досым алып қайтты. Самолеттегі үш орындыққа қатар отырдық. Сонда не көрді дейсің ғой... не көрдің? Терезе жақта отырғанмын. Жалт қарап едім, жан жарым мен жан досым құшақтасып сүйісіп отыр екен... Мен оларға тесіліп ұзақ қарадым. Мені көрмейді деп ойлаған екеуі қаймықпастан аймаласты-ай. Жақсы, көзім көрмей-ақ қойсын, өзімнен — жүзімнен неге ұялмады мұндарлар. Самолеттен түскен соң, үйге бұрылмастан тура соқырлар қоғамына тарттым. Сонда мен ақырғы рет жылап, көзіме саңылау жасап берген профессорды қарғадым. Сонда мен жанарым жайнап тұрғандағы бүткіл қызығымды тәрк етіп, бәрі бекершілдік, күнәға толы арсыз ғұмырлар деп білдім...»

күні маған: «Жанар, мен су қараңғы емес көзімнің саңылауы барлығына өкінген кезім болды. Бұдан он жыл бұрын екі көзімді бірдей шел басып, мүлдем көрмей қалдым. Сонда мен өзімді емес, сау кезімді, сүйіп қосылған жарымды аяған едім. Ол күні-түні демей зар еңіреп жылай беретін, жылай беретін. Ал кішкентайдан бірге өскен жан досым өзімнен бетер уайымдап, жаны қалмай жетелеп жүруші еді. Ақыры ауруханаға түстім. Одессаға барып операция жасатқан соң, атақты дәрігер иненің жасуындай саңылау жарып, көз алдымдағы қап-қара түнектен тесік шығарып беріп еді. Бірақ мен оны үй-ішіме де, дос-жарандарыма да айтқым келмеді. Мені Одессадан әйелім мен досым алып қайтты. Самолеттегі үш орындыққа қатар отырдық. Сонда не көрді дейсің ғой... не көрдің? Терезе жақта отырғанмын. Жалт қарап едім, жан жарым мен жан досым құшақтасып сүйісіп отыр екен... Мен оларға тесіліп ұзақ қарадым. Мені көрмейді деп ойлаған екеуі қаймықпастан аймаласты-ай. Жақсы, көзім көрмей-ақ қойсын, өзімнен — жүзімнен неге ұялмады мұндарлар.