Ақиқат

Мәңгілік деп аталатын уақыт кеңістігінде тіршілік атаулы қараңғы түнекте анда-санда бір жалт еткен нәзік сәуле секілді. Ал жеке адамның ғұмыры ше?.. .Мәңгілікпен салыстырғанда осынша қып-қысқа ғұмырының ішінде осынша үлкен азапты арқалап кететіндей адам сорлының не жазығы бар?..

Тарихта қалуда ешқандай мән жоқ,- деді Роберт бөтелкеге әлдеқалай үрейлене қарап.  Өйткені тарихта ең қажетсіз заттар дәріптеледі...  Кенет,  Құндыз...- деді ол бас-аяғы белгісіз.

Профессор Робертке шошына қарады.

 Құндыздың даңқын шығарған оның түгі болғанмен,- деді Роберт әлі де бөтелкеден көзін алмай.  Сол түктер құндыздың өзі үшін қымбат зат емес. Ол тіпті өзіне аса мәнді болып есептелмейтін заттың қалайша даңқын шығарып жүргеніне таң қалған болар еді. Тарих та сол. Оған адамдардың ізгі арманы, мәнді мақсаты, махаббаттары қажет емес. Ол адамдардың бойынан өзіне керегін ғана алады. Егер сан мыңдаған адамдардың әруақтарын тірілтіп алса, олар да өздері үшін соншалық маңызды емес заттардың тарихқа дәріптелгеніне қарап, әлгі құндыз секілді қатты таң қалған болар еді.

«Егер мен осынау жат құпиялардың ешқайсысын білмесем, ел қатарлы тып-тыныш бақытты ғұмыр кешер ем ғой... Мен ашуға болмайтын есікке басымды сұқтым... Енді мен білмейтін құпия, мен білмейтін шындық жоқ. Енді мен бәрін де білемін. Ағайын, мен бәрін де білемін... бәрін де... бәрін де...»